Độ rọi tiêu chuẩn ở mỗi không gian sẽ có quy định khác nhau. Khi thiết kế chiếu sáng phải đảm bảo hệ thống đèn cung cấp đủ độ rọi theo quy định. Ánh sáng đạt chuẩn giúp cho mọi hoạt động diễn ra thuận tiện và an toàn cho mắt.
1. Độ rọi tiêu chuẩn là gì?
1.1 Độ rọi là gì?
- Độ rọi là đơn vị biểu thị độ sáng tại một điểm trên diện tích bề mặt mà con người cảm nhận được độ mạnh hay yếu.
- Độ rọi còn có tên gọi khác là quang thông.
- Đơn vị đo của độ rọi là lux, kí hiệu là E.
Độ rọi là gì?
1.2 Khái niệm độ rọi tiêu chuẩn
- Độ rọi tiêu chuẩn là chỉ số quy định cụ thể độ rọi phù hợp cho từng không gian nhất định. Mỗi không gian cần có độ rọi chiếu sáng khác nhau để đảm bảo ánh sáng cho mắt người nhìn.
- Tùy vào từng hoạt động và không gian lắp đặt, kỹ thuật viên sẽ tính toán độ rọi phù hợp.
1.3 Bảng độ rọi tiêu chuẩn chi tiết nhất
Dưới đây là bảng chỉ số độ rọi đạt chuẩn cần tuân theo của từng khu vực khác nhau.
Không gian cần chiếu sáng | Độ rọi tiêu chuẩn (lux) |
Khu vực công cộng với môi trường xung quanh tối | 20 – 50 |
Định hướng đơn giản cho các chuyến thăm ngắn | 50 – 100 |
Khu vực có giao thông và hành lang, cầu thang, người đi lại, thang máy, không gian lưu trữ | 100 |
Khu vực làm việc mà các nhiệm vụ trực quan thi thoảng được thực hiện | 100 – 150 |
Nhà kho, kho lưu trữ, nhà hát, vịnh tải | 150 |
Phòng giải lao, cơ sở kỹ thuật, khu vực máy nghiền bi, nhà máy bột giấy, phòng chờ | 200 |
Công việc văn phòng đơn giản | 250 |
Phòng học | 300 |
Công việc văn phòng, thư viện học tập, cửa hàng tạp hóa, phòng thí nghiệm, phòng trưng bày, nhà bếp, khán phòng | 500 |
Siêu thị, xưởng cơ khí, cảnh quan văn phòng | 750 |
Công việc vẽ bình thường, xưởng cơ khí chi tiết, nhà hát hoạt động | 1000 |
Công việc vẽ chi tiết, công trình cơ khí rất chi tiết, xưởng điện tử, thử nghiệm và điều chỉnh | 1500 – 2000 |
Nơi làm việc trực quan có độ tương phản thấp và kích thước rất nhỏ trong thời gian dài | 2000 – 5000 |
Nơi thực hiện nhiệm vụ trực quan kéo dài và cần chính xác | 5000 – 10000 |
Nơi làm việc trực quan rất đặc biệt có độ tương phản cực thấp và kích thước nhỏ | 10000 – 20000 |
2. Các quy định pháp luật Việt Nam về tiêu chuẩn độ rọi
Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng dựa vào các quy định pháp luật sau:
-
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 09:2013/BXD.
-
Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7114-1:2008.
-
Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCXDVN 05:2008/BXD.
-
Quyết định của Bộ Y tế QĐ/BYT 3733/2002.
-
Tiêu chuẩn chiếu sáng VN TCVN 2018
Các quy định cần phải tuân thủ về:
- Độ trung thực của ánh sáng, đều màu, không bị nhấp nháy, không gây chói mắt.
- Đáp ứng tốt về công suất, năng lượng được sử dụng hiệu quả.
- Nhiệt độ ánh sáng phù hợp với không gian chiếu sáng, ánh sáng vàng là 2700K, ánh sáng trung tính là 5500K và ánh sáng trắng là 6500K.
3. Công thức tính độ rọi
3.1 Công thức tính
Độ rọi được tính bằng công thức: E = Φ/S
Trong đó:
- E là độ rọi (lux)
- Φ là tổng quang thông (lumens)
- S là diện tích bề mặt được chiếu sáng (m2)
4. Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng của 7 không gian phổ biến
4.1 Tiêu chuẩn ánh sáng nhà xưởng - Tiêu chuẩn ánh sáng trong sản xuất
- Đây là môi trường cần có sự phân bố hợp lý về tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng.
- Ánh sáng nhà xưởng cần độ rọi lớn hơn 300lux để đảm bảo năng suất lao động và chất lượng sản phẩm.
- Nên hạn chế tối đa hiện tượng ánh sáng nhấp nháy để ảnh hưởng tới người lao động.
4.2 Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng đường phố
- Ánh sáng dùng chiếu sáng đường phố cần đảm bảo an toàn cho người đi đường và sử dụng phương tiện giao thông.
- Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng đường phố cần đảm bảo 2 quy định của pháp luật là Quy chuẩn Việt Nam QCVN 07-7:2016/BXD và Tiêu chuẩn TCVN 259: 2001.
4.3 Tiêu chuẩn chiếu sáng học đường
- Trong chiếu sáng học đường, độ rọi cần thiết cần đạt từ 100 đến 500 lux.
- Đối với phòng nghỉ độ rọi chỉ cần đạt 100 lux.
- Phòng học, khu thể chất hay khu hiệu bộ chất lượng độ rọi cần đạt 300 lux.
- Ngoài ra, khu vực thực hành cho học sinh cần độ rọi lên tới 500 lux.
4.4 Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng trong nhà
- Đối với chiếu sáng trong nhà, chất lượng ánh sáng cần lượng vừa đủ, không gây chói mắt.
- Tiêu chuẩn chiếu sáng trong nhà
- Tiêu chuẩn chiếu sáng trong nhà
- Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng trong nhà dao động từ 100lux đến hơn 500 lux.
- Tùy từng không gian chiếu sáng sẽ có độ rọi thích hợp.
Bảng tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng trong nhà chi tiết
Khu vực | Độ rọi (lux) |
Phòng khách, phòng sinh hoạt | 300 – 500 |
Phòng bếp | 200 – 300 |
Phòng làm việc, phòng học | 300 – 500 |
Phòng ngủ, phòng tắm | 150 – 200 |
Hành lang | 100 - 150 |
4.5 Độ rọi tiêu chuẩn phòng làm việc
- Phòng làm việc là không gian cần nguồn ánh sáng tốt và chất lượng để đảm bảo hiệu quả công việc.
- Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng tại nơi làm việc từ 300 – 750 lux.
4.6 Tiêu chuẩn chiếu sáng nhà hàng
Yêu cầu trong chiếu sáng nhà hàng
- Nhà hàng, khách sạn là không gian đòi hỏi sự sang trọng, có điểm nhấn nổi bật để thu hút khách. Mỗi khu vực trong nhà hàng lại yêu cầu bố trí ánh sáng khác nhau.
- Khi sử dụng các loại đèn chiếu sáng khác nhau cần có sự kết hợp hài hòa đảm bảo tính thẩm mỹ cho tổng thể không gian.
Các quy định về tiêu chuẩn chiếu sáng nhà hàng
- Tiêu chuẩn Việt Nam 7114:2008: Ecgonomi
- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 09:2013/BXD
Độ rọi tiêu chuẩn cho chiếu sáng nhà hàng, khách sạn
Khu vực | Độ rọi tiêu chuẩn (lux) | Chỉ số hoàn màu tối thiểu (Ra) |
Nhà hàng, phòng ăn, phòng chức năng | ≥200 | ≥80 |
Phòng họp | ≥500 | ≥80 |
Khu vực quầy lễ tân, thu ngân | ≥300 | ≥80 |
Khu vực bếp | ≥500 | ≥80 |
Hành lang | ≥100 | ≥80 |
Nhà vệ sinh | ≥200 | ≥80 |
Tầng hầm gửi xe | ≥75 | ≥40 |
Giải pháp chiếu sáng nhà hàng, khách sạn
- Khu vực quầy lễ tân: Nên kết hợp đèn âm trần chiếu sáng chung với đèn rọi tạo điểm nhấn.
- Khu vực hành lang: Sử dụng đèn ốp trần, đèn chiếu sáng khẩn cấp và đèn Exit lối thoát hiểm.
- Phòng họp: Sử dụng đèn âm trần kết hợp đèn LED hắt thanh, đèn panel, đèn khẩn cấp.
- Phòng ăn: Chiếu sáng chung bằng đèn âm trần. Tạo điểm nhấn bằng đèn thả trần, đèn LED thanh, đèn LED dây,...
- Phòng bếp: Chiếu sáng bằng đèn hắt, đèn LED thanh.
- Khu vực hầm để xe: Nên chiếu sáng bằng đèn LED nhà xưởng, đèn chống nổ kết hợp đèn Exit và đèn chiếu sáng khẩn cấp.
- Khu vực cảnh quan bên ngoài: Chiếu sáng trang trí bằng đèn trụ LED sân vườn, đèn âm đất, đèn âm nước, đèn chiếu cây, đèn hắt,....
4.7 Độ rọi tiêu chuẩn phòng ngủ
Theo quy định về tiêu chuẩn độ rọi thì hệ thống chiếu sáng cho phòng ngủ phải đảm bảo:
- Độ rọi lux ≥ 100lux
- Chỉ số hoàn màu ≥ 80Ra
- Mật độ công suất (w/m2) ≤ 8
Chiếu sáng phòng ngủ phải đảm bảo sự yên tĩnh, chống chói mắt. Do đó, lựa chọn hình thức chiếu sáng hỗn hợp hoặc chiếu sáng nửa gián tiếp là phù hợp nhất.
Lưu ý: Tránh đặt đèn chiếu sáng trực tiếp tại đầu giường. Nên chiếu sáng bằng các loại đèn ngủ có ánh sáng trắng ấm, công suất nhỏ.
4.8 Độ rọi tiêu chuẩn nhà vệ sinh
- Nhà vệ sinh là nơi có không gian hẹp, do đó, quy định về độ rọi tiêu chuẩn thông thường là 200lux.
- Bởi nhà vệ sinh là nơi thư giãn sau một ngày dài mệt mỏi; đồng thời cũng là nơi dưỡng da, makeup của chị em phụ nữ.
- Khi lắp đèn nên lựa chọn đèn có ánh sáng trắng, chiếu sáng trực tiếp từ trên trần xuống. Kết hợp với đèn chiếu sáng gương để tăng hiệu ứng sáng khi sử dụng gương.
5. Thiết kế chiếu sáng dựa trên độ rọi tiêu chuẩn quy định
5.1 Xác định, đánh giá hệ thống chiếu sáng cũ
- Cần xem xét và đánh giá lại hệ thống chiếu sáng cũ để kiểm định lại về độ rọi.
- Đưa ra phương án giải quyết về tăng, giảm độ rọi cho phù hợp.
- Sử dụng thiết bị đo độ rọi để xác định nhanh chóng và cho kết quả chính xác nhất.
5.2 Xác định nhu cầu chiếu sáng
- Tùy từng khu vực hay không gian chiếu sáng sẽ có nhu cầu chiếu sáng khác nhau.
- Cần xác định khu vực chiếu sáng cần có tiêu chuẩn độ rọi là bao nhiêu để lựa chọn đèn phù hợp.
5.3 Lựa chọn đèn LED có ánh sáng theo tiêu chuẩn quy định
- Nên lựa chọn đèn LED có độ rọi đạt tiêu chuẩn quy định để đảm bảo chất lượng hệ thống chiếu sáng.
- Lựa chọn những đơn vị cung cấp uy tín trên thị trường chuyên cung cấp các loại đèn LED chất lượng.
5.4 Tính toán chiếu sáng cho độ rọi phù hợp
- Tính toán lại độ rọi của không gian chiếu sáng để xét độ phù hợp ở thời điểm hiện tại.
- Sau khi tiến hành đo và tính toán lại độ rọi, sẽ đưa ra được sự thay đổi cho thích hợp với khu vực chiếu sáng.
- Các công thức tính toán chiếu sáng giúp bạn có hệ thống chiếu sáng hoàn hảo.
5.5 Giải pháp chiếu sáng tiết kiệm điện
- Sử dụng đèn LED với độ rọi phù hợp sẽ là một giải pháp tối ưu cho hệ thống chiếu sáng.
- Đây là một trong những phương pháp tiết kiệm điện năng cho người sử dụng.
6. Ý nghĩa của độ rọi tiêu chuẩn trong chiếu sáng
6.1 Đánh giá chính xác ưu nhược điểm hệ thống chiếu sáng
- Hệ thống chiếu sáng đạt độ rọi theo quy định sẽ mang tới nhiều lợi ích:
- Giúp tăng năng suất lao động và đảm bảo chất lượng trong nhà xưởng.
- Tránh căng thẳng, không gây khó chịu cho người sử dụng.
- Bảo vệ an toàn cho mắt, tránh mỏi mắt, nhức mắt.
6.2 Tính toán chiếu sáng chính xác
- Khi độ rọi không gian chiếu sáng được xác định chúng ta sẽ thiết kế hệ thống chiếu sáng phù hợp và đảm bảo chất lượng.
- Nên lựa chọn đèn tại đơn vị uy tín để đảm bảo tuổi thọ và quang thông tốt.
6.3 Đảm bảo đủ ánh sáng
- An toàn đối với sức khỏe và thị lực người sử dụng.
- Đèn có độ rọi phù hợp với không gian lắp đặt.
- Tiêu chuẩn độ rọi chiếu sáng đạt chuẩn giúp nâng cao được năng suất lao động.
6.4 An toàn cho người dùng
- Bảo vệ thị lực, không gây chói mắt, lóa mắt hay mỏi mắt.
- Không ảnh hưởng đến thị lực người dùng, an toàn với sức khỏe.
6.5 Tiết kiệm điện năng
- Sử dụng đèn tiết kiệm điện năng tối ưu, giảm chi phí 2-3 lần so với đèn truyền thống.
- Tiết kiệm chi phí thay thế, sửa chữa và bảo dưỡng.